To wyjątkowe, interaktywne widowisko świąteczne. Można tu nie tylko przypomnieć sobie lub poznać historię narodzenia Mesjasza, ale także być częścią tego wydarzenia. Przenieść się w czasie i przestrzeni. Piękne, z pietyzmem i starannością wykonane stroje i scenografia, wskrzeszone stare rzemiosła, bardzo dobrze przygotowani aktorzy, wciągający scenariusz. Już po raz X. Wszystko na wolnym powietrzu i z towarzyszeniem prawdziwych zwierząt. W ruchu, dynamicznie, widzowie stają się aktorami. To ogromne przedsięwzięcie, które pozwala całym rodzinom przeżyć autentyczność Świąt Bożego Narodzenia. W Zakościelu koło Spały odbywa się trwająca około 1,5 godziny „Podróż do Betlejem”, gdzie można lepiej wczuć się w tamtą atmosferę sprzed 2000 lat.
”Jestem tu, z ta bandą marzycieli na końcu świata!” – informuje na wejściu rzymski wojownik, który eskortuje nową grupę do Betlejem. „Z jakiego jesteście plemienia?” – pyta zwiedzających groźnym tonem. „Żadne dziecko nie pozbawi mnie tronu! – krzyczy z kolei Herod, a na trasie jest jeszcze wiele różnych miejsc, w tym miasteczko Betlejem, gdzie m.in. piecze się chleb i słyszy się odmowy noclegu. Strudzeni wędrowcy, chcieliby przecież odpocząć. Są oczywiście anioły i pasterze, Trzej Królowie, a na końcu żłóbek Zbawiciela. Jest więc cała niezwykła historia, która inspiruje od wieków.
Gdzie trzeba się udać? – informacje praktyczne
„Podróż do Betlejem” już od wielu lat jest przedstawiana w Zakościelu, niedaleko Tomaszowa Mazowieckiego i Spały. Obecnie trwa X edycja, już podczas 6 edycji w roku 2017/2018 spektakl chlubił się ponad 40 tysiącami widzów. Przyjeżdżają wycieczki z przedszkoli, szkół, katecheci z uczniami, pastorzy – historia Bożego Narodzenia łączy przecież różne chrześcijańskie wyznania.
Więcej informacji na temat Chrześcijańskiego Centrum Proem można znaleźć na stronie internetowej: dobetlejem.proem.pl. W tym roku odbywają się trzy odcinki z całej edycji. Dwa z nich miały miejsce w dniach 10-11 grudnia oraz 16-18 grudnia. Przed nami kolejna odsłona, która odbędzie się w dniach 6-8 stycznia.
Aby obejrzeć widowisko wystarczy wybrać się do Zakościela w podanych dniach między godziną 16.00 a 18.00 (spektakle odbywają się po zmroku). Jedynie grupy liczące ponad 15 osób proszone są o wcześniejsze zgłoszenia (e-mail na stronie). Udział jest bezpłatny (także parkowanie), ale organizatorów można wesprzeć ofiarą uiszczoną np. do skrzynki celnika przy wchodzeniu do „miasta”. Można także za rok samemu zostać statystą czy pomóc przy szyciu strojów[1].
Jak wygląda „Betlejem” w Zakościelu?
Przewodnikami pielgrzymów są rzymscy żołnierze, goście wśród blasku pochodni i ognisk przemieszczają się pomiędzy punktami z bogatą scenografią. Wśród żywych zwierząt (osiołek, owce, króliki czy np. koń) opowiadana jest historia Bożego Narodzenia. Tu wszystkimi zmysłami można doświadczyć kultury ówczesnych czasów. Około 1,5 godzinny pobyt obejmuje także koncert i 50 minutowy „spacer” – pielgrzymkę. Na końcu można zjeść już płatny ciepły posiłek (menu raczej grillowe), czy napić się ciepłej herbaty. Istnieje także możliwość zakupienia pamiątkowej płyty z widowiska oraz płyt z kolędami. Wszystkie te atrakcje dostępne są na pięknie zagospodarowanym, ustronnym terenie nad rzeką Pilicą (jest tu nawet prawdziwy widzący most i zabytkowa willa w stylu szwajcarskim, pozostałość po dawnej Stacji Klimatyczno-Leśnej w Inowłodzu, gdzie w latach 1907-1914 bywał np. Julian Tuwim[2]). Aby poczuć atmosferę spektaklu warto obejrzeć zwłaszcza zwiastun ubiegłorocznej edycji „Podróży do Betlejem” z 2021/2022[3] czy zdjęcia[4]. Kulisy spektaklu przedstawia inny film[5].
Aktorzy duży i mali
„Podróż do Betlejem” to olbrzymie i szeroko zakrojone przedsięwzięcie, które pozostawia niesamowite przeżycia i warte jest podróży nie tylko z pobliskiej Warszawy. Zwłaszcza, że przy okazji można zwiedzić także romański malowniczy kościółek w Inowłodzu czy Spałę oraz szereg innych atrakcji[6]. Zdjęcia i filmy z przedstawień z ubiegłych lat[7] pokazują, jak bardzo warto zawitać do Zakościela. Pracuje tu sztab ludzi. Wszyscy świetnie się bawią. „Mam na imię Samuel, mam 12 lat i jestem pasterzem” – mówi jeden z uczestników widowiska w filmie z wywiadami z najmłodszymi wolontariuszami „Podróży do Betlejem”. Dzieci, cenią sobie zwłaszcza czas spędzany tu z przyjaciółmi, mówią o przerwach w pracy aktorskiej, stresie, ale i o Bogu, którego chcą przybliżać innym[8].„To jest mega fajnym przeżyciem!” – cieszą się. W 2015 roku chrześcijańska Fundacja PROEM, która może poszczycić się bogatą ofertą dla dzieci i młodzieży świętowała swoje 25-lecie.
Betlejem nie tylko sentymentalnie
Pamiętam przepiękną piosenkę świąteczną w wykonaniu Joy Wiliams o tytule w tłumaczeniu „2000 grudni temu” („2000 Decembers Ago”[9]), która próbowała odtworzyć tamtą atmosferę, tamtego Betlejem. Padały tu pytania: „Czy ta noc była jakaś inna?”, „Czy dało się wyczuć dziwne oczekiwanie?”, „Czy niebo nie mogło powstrzymać się od grzmotów?”, „Czy dzieci wyczuwały jakiś cud?”. „Czy owce były równie zdumione jak pasterze?”. „Czy wierzby szeptały w uniesieniu do rzek i strumieni, a radość odbijała się od gór?” Te 2000 lat temu? Cóż może przenieść nas lepiej w tamte czasy niż teatr i to teatr w plenerze?
Mało kto rozpoznał wówczas w Jezusie króla. Dziś mamy inną perspektywę, ale to samo zaproszenie do Betlejem i nieba, wprost do Bożego Tronu, wystarczy tylko uwierzyć, odwrócić się od grzechów i oddać swoje życie Bogu do dyspozycji. To jest właśnie dobra nowina o zbawieniu. „Milczenie Boga zostało przerwane płaczem dziecka”[10] – słyszę w jednym z filmów promocyjnych spektaklu „Podróży do Betlejem”. A to cytat z innego: „Wielu ludzi chciało stać się bogami, ale tylko jednej Bóg stał się człowiekiem” i zrobił to dla nas.
[1] http://dobetlejem.proem.pl/dla-wolontariuszy/
[2] https://tomaszowmazowiecki.naszemiasto.pl/opuszczona-willa-stefanowka-w-zakoscielu-kolo-inowlodza/ar/c1-8566531
[3] https://www.youtube.com/watch?v=-9cTh_G23sA
[4] http://dobetlejem.proem.pl/zdjecia/
[5] https://www.youtube.com/watch?v=LepWu_eTC78
[6] http://old.powiat-tomaszowski.pl/atrakcje.htm
[7] http://dobetlejem.proem.pl/filmy/
[8] https://www.youtube.com/watch?v=C3wtGEsHV_c
[9] https://www.youtube.com/watch?v=e0OPDVjxJcA
[10] https://www.youtube.com/watch?v=KGqciEh-SZs
