27 grudnia 1918 roku wybuchło Powstanie Wielkopolskie – jeden z nielicznych zrywów narodowych zakończonych zwycięstwem Polaków. To dzień, w którym w sposób szczególny pamiętamy o Bohaterach sprzed 104 lat. W Poznaniu i innych miastach Wielkopolski odbywają się huczne uroczystości rocznicowe, rekonstrukcje, koncerty i wiele innych atrakcji. Niestety, w skali krajowej sukces Powstania Wielkopolskiego jest wciąż niedoceniany.
Dzień wcześniej do Poznania przybył Ignacy Jan Paderewski, który wygłosił przemówienie do swoich rodaków licznie zgromadzonych przed hotelem Bazar. Nazajutrz swoją paradę wojskową na Świętym Marcinie urządzili Niemcy. Zrywano polskie i koalicyjne flagi, napadano na polskie instytucje, doszło też do zamieszek. W ich wyniku wywiązała się walka, podjęta następnie przez oddziały kierowane przez Polską Organizację Wojskową Zaboru Pruskiego. Powstańcy w krótkim czasie opanowali całą Prowincję Poznańską z wyjątkiem jej północnych (Bydgoszcz, Piła) i południowo-wschodnich (Leszno, Rawicz) obrzeży. Powstanie zakończyło się 16 lutego 1919 roku rozejmem w Trewirze, który przypieczętował zwycięstwo Polaków. Dokument rozszerzał na front powstańczy zasady rozejmu w Compiègne z 11 listopada 1918 kończącego I wojnę światową.
Zwycięstwo nie wzięło się znikąd
Według kierownika Zakładu Historii Wojskowej Instytutu Historii UAM w Poznaniu Zbigniewa Pilarczyka, powstanie zakończyło się sukcesem dzięki dobrej organizacji zrywu, ale także wysokiej samoorganizacji wielkopolskiego społeczeństwa.
“Mieliśmy do czynienia z bardzo dobrze wykształconymi stanami społecznymi. Cała praca patriotyczna była kierowana do wszystkich stanów, nie tylko do wybranych – jak to było w czasach wcześniejszych powstań. Problem niepodległości był sprawą całego społeczeństwa, każdy mógł się do tej pracy włączyć, działając chociażby w czytelniach i bankach ludowych, towarzystwach śpiewaczych czy gimnastycznych” – powiedział.
Jak podkreślił, możliwości budowy polskich organizacji dawali Polakom sami zaborcy. “Przyjmuje się, że w zaborze pruskim germanizacja była bardzo ostra, tymczasem ona z biegiem czasu miała różne natężenie. Gdyby ta germanizacja rzeczywiście była tak radykalna, jak wielu sądzi, skąd wzięłoby się kilkaset polskich organizacji działających na terenie Wielkopolski?” – powiedział Pilarczyk.
Święto narodowe
27 grudnia w tym roku po raz drugi obchodzimy Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Ustawa, która była inicjatywą ustawodawczą prezydenta, stanowiła odpowiedź na głosy przedstawicieli społeczności, działaczy patriotycznych oraz władz samorządowych z Wielkopolski. Z pomysłem ustanowienia święta państwowego wyszły wspólnie: Wielkopolskie Muzeum Niepodległości, Fundacja Zakłady Kórnickie, Muzeum Narodowe w Poznaniu, poznański oddział Instytutu Pamięci Narodowej, Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918–1919 oraz Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Wielkopolski. Być może to będzie dodatkowym impulsem do propagowania pamięci o Powstańcach Wielkopolskich.
Źródło: Twitter/dzieje.pl
