W pierwszej części cyklu dotyczącego nauki Jana Pawła II na temat rodziny, poznaliśmy ogólnie temat małżeństwa i jego znaczenia. To bardzo ważne, bo w wielu miejscach papież podkreślał wagę związku małżeńskiego. To, co łączy małżeństwo i rodzinę to ich właściwości „komunijne”. Temu poświęcimy drugi tekst serii.
Pierwszy tekst cyklu można przeczytać tutaj: „Małżeństwu przedkłada się kuszące propozycje”. Co przewidział Jan Paweł II?
Jan Paweł II w swoich rozważaniach na temat rodziny podkreślał rolę małżeństwa, jako dobrowolnie zawartym związku, który jest koniecznym początkiem rodziny. Charakteryzuje go to, że jest trwały i nierozerwalny. Rodzina jako podstawa społeczeństwa opiera się na relacji kobiety i mężczyzny, którzy stają się jednym. To powołanie, które musi być realizowane do końca. To odpowiedzialność.
Wspólnota
Małżeństwo określane jest m.in. jako wspólnota. Jan Paweł II wyjaśnia, że tajemnica wspólnoty małżeńskiej tkwi m.in. w tożsamości małżonków. Tą tożsamością jest zdolność do życia w prawdzie i miłości. Takie życie otwiera człowieka na Boga, ale także „na wszystko, co istnieje”. W sposób szczególny otwarcie to jest nakierowane na drugiego człowieka. Dzięki temu można mówić o życiu w komunii, która kieruje mężczyznę i kobietę w stronę małżeństwa.
Rodzina więc jest wspólnotą, która bierze początek ze wspólnoty małżeństwa. Miłość między małżonkami ma swój początek w Bożej tajemnicy, relacji miłości między Bogiem Ojcem, Duchem Świętym i Synem Bożym.
Z tej nauki jednoznacznie wynika to, że małżeństwo które jest odpowiednio ukierunkowane na życie w prawdzie i miłości, czerpie z nieskończonego źródła Bożej miłości. Dzięki temu możliwe jest prawdziwe zjednoczenie między małżonkami i taka relacja iż mężczyzna i kobieta „stają się jednym ciałem”.
Rodzina
W tajemnicy piękna poświęcenia i miłości małżeńskiej wyrasta rodzina. Wspólnota jaką tworzą małżonkowie i miłość w niej obecna powoduje, że nie może być ona zamknięta tylko wewnątrz dwojga. Jest ona otwarta w kierunku nowego życia i osoby. Jak pisze Jan Paweł II w liście do rodzin „Gratissimam sane” z 1994 roku, „Jedność dwojga trwa w dzieciach”.
Ojciec Święty podkreślał, że małżeńska komunia osób daje początek rodzinie. Z nią z kolei wiąże się genealogia każdego człowieka. Mimo, że rodzicielstwo zakorzenione jest w biologii, to przewyższa ją.
Jan Paweł II, Gratissimam sane: „Wszelkie rodzenie znajduje swój pierwowzór w Bożym Ojcostwie. Jednakże — w przypadku człowieka — ten „kosmiczny” wymiar podobieństwa do Boga nie definiuje w pełni ludzkiego rodzicielstwa. Gdy z małżeńskiej jedności dwojga rodzi się nowy człowiek, to przynosi on z sobą na świat szczególny obraz i podobieństwo Boga samego: w biologię rodzenia wpisana jest genealogia osoby”.
Właściwości komunijne
Tajemnicze właściwości komunijne, którymi zapowiedziany został ten tekst, są więc oparte na wspólnocie, czyli komunii małżeństwa i rodziny. Jest to coś absolutnie wyjątkowego. U początku tej tajemnicy stoi jedność dwojga, która swoje źródło ma w sakramencie.
Jan Paweł II, Gratissimam sane: „Rodzina, która z tej jedności dwojga bierze początek, zawdzięcza swą wewnętrzną spoistość ich przymierzu, które Chrystus podniósł do rangi sakramentu. Swój charakter wspólnotowy — więcej, swe właściwości „komunijne” rodzina czerpie z owej podstawowej komunii małżonków. Jedność dwojga trwa w dzieciach. „Czy chcecie z miłością przyjąć i po katolicku wychować potomstwo, którym Bóg was obdarzy?” — pyta ich celebrans w momencie ślubu. Potwierdzenie ze strony nowożeńców odpowiada wewnętrznej prawdzie miłości, jak ich łączy. Jedność dwojga nie zamyka małżonków, nie jest dla nich samych. Jest otwarta w kierunku nowego życia i nowej osoby. Małżonkowie jako rodzice są zdolni obdarzyć życiem istotę do nich samych podobną, nie tylko „kość z ich kości i ciało z ich ciała” (por. Rdz 2,23), ale obraz i podobieństwo Boga — czyli osobę.”
Tak więc miłość realizowana w małżeństwie jako dar i zadanie (czyt. pierwszy tekst cyklu), prowadzi do jedności dwojga, która to w konsekwencji prowadzi do potomstwa, rozszerzając tym samym miłość. W ten sposób Ojciec Święty przedstawił podstawy wyjątkowości rodziny. To jednak dopiero początek piękna i tego, co czyni rodzinę wyjątkowym środowiskiem.
Damian Zakrzewski