Tik Tok zbanowany! Ta wiadomość lotem błyskawicy obiegła globalną sieć internetu. Zakaz korzystania z chińskiej aplikacji w sektorze publicznym wprowadziły najpierw USA a teraz zapowiadają także Instytucje Unii Europejskiej. Jednak prywatni wielbiciele scrollowania bez limitu mogą na razie spać spokojnie.
Ale to zdarzenie otwiera nową epokę w której dotychczasowa wszechwładza globalnych korporacji internetowych może zostać poddana kontroli władz publicznych. Dzisiaj pretekstem do walki z Tiktokiem jest oczywiste i realne zagrożenie inwigilacją przez komunistyczny reżim Chin. Ale czy rzeczywiście tylko o to chodzi ?
Codzienna inwigilacja
Zastanówmy się przez chwilę. Kto na co dzień inwigiluje większość użytkowników internetu? Kto steruje naszymi emocjami i wpływa na nasze opinie, zakupy, sposoby spędzania wolnego czasu. Kto profiluje waszą aktywność w internecie? Komu powierzacie swoje dane wrażliwe, swój profil psychologiczny, swoje intymne preferencje, marzenia, troski i głęboko skrywane lęki? Te pytania dotyczą nie tylko każdego z nas ale co gorsza także naszych dzieci.
Kto się kryje za kryptonimem „internet„? Jakie korporacje i jakie instytucje?
Kim są ci ludzie i co robią z naszym życiem? Czy to ma coś wspólnego rosnącą liczbą zaburzeń psychicznych i prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży?
Na te i inne fundamentalne pytania odpowiada profesor Andrzej Zybertowicz w książce „Cyber kontra real. Cywilizacja w techno-pułapce„. Na pytania istotne stawiane przez Jaremę Piekutowskiego czytelnik otrzymuje niezwykle celne i jednoznaczne odpowiedzi. Zybertowicz jest niewątpliwie wybitnym socjologiem. Ale to nie jest książką naukowa. Dzięki formie wywiadu rzeki jest łatwa w percepcjii nie wymaga fachowej wiedzy od czytelnika. Publikacja stanowi swoisty przewodnik po świecie wirtualnej cyfrowej przestrzeni społecznej, która dotyka każdego z nas bez względu na to jak ją postrzegamy i jak często w nią wchodzimy.
Rzeczywisty obraz
Chwilami ta książka przeraża szczerością przekazu i ostrością rzeczywistego obrazu.
Lecz na tym także polega jej zasadniczy walor. Prof. Zybertowicz zmusza nas do spojrzenia prawdzie w oczy a może raczej w zimne ślepia smoka Lewiatana, który czai się za weneckimi lustrami, generowanymi nieustannie przez serwery globalnej sieci internetu. Jako socjolog pokazuje skutki społeczne funkcjonowania ludzi w sieci opanowanej przez globalne korporacje, których aplikacje skupiają naszą uwagę niemal nieustannie. To nie jest głos naiwnego techno entuzjasty, który snuje optymistyczne wizje rozwoju i oszałamiającej koniunktury.
Uważny obserwator i analityk mechanizmów transformacji społecznej i politycznej w III RP tym razem proponuje nam klucz interpretacyjny wyjaśniający fenomen cyfrowej transformacji globalnej wioski. Istotne jest jednak to, że jego wypowiedzi odnoszą się do zdarzeń, zjawisk i problemów które dotyczą każdego z nas. Naszego życia codziennego.
Dlaczego tak często marnujemy czas na czytanie informacji których nie szukaliśmy? Dlaczego kupujemy w sieci przedmioty i usługi których nie potrzebujemy lub na które nas nie stać ?
Co się dzieje z naszą psychiką, z naszym mózgiem po długich sesjach surfowania w sieci? Dlaczego później jesteśmy podekscytowani, zdenerwowani, lub mamy poczucie winy?
Czy internet ma coś wspólnego z tym, że przestajemy się rozumieć w rodzinie, że tracimy przyjaciół lub znajomych? A także z tym, że tracimy poczucie więzi społecznych i narodowych ?
Odpowiedzi na te i podobne pytania składają się na obraz bardzo niepokojący. Bez względu na to ile sensownych treści znajdziemy w internecie, ile pożytecznych inicjatyw czy instytucji funkcjonuje dzięki cyberprzestrzeni, to liczą się także ogromne i dramatyczne koszty społeczne rozwoju cyfrowego kapitalizmu.
Degradacja zdolności poznawczych
Jedna z zasadniczych tez prof. Zybertowicza, którą bardzo sugestywnie ilustruje przykładami, wskazuje na degradację zdolności poznawczych i atrofię kompetencji społecznych jako rezultat uzależnienia od internetu. Długotrwałe zanurzenie w toksycznej infosferze trwale zmienia naszą psychikę, nasze relacje z ludźmi oraz upośledza inteligencję emocjonalną i społeczną. Szczególnie mocno i destrukcyjnie działa na dzieci i młodzież. Zybertowicz przytacza wyniki badań i cytaty z dziesiątek książek, które opisują negatywny wpływ mediów społecznościowych, aplikacji i serwisów komercyjnych oraz stosowanych przez globalne korporacje cyfrowych technik uzależniania konsumentów i sterowania ich emocjami i decyzjami. Uświadamia czytelnikom także narastający w sieci proces eliminacji prawdziwych autorytetów moralnych i profesjonalnych na rzecz celebrytów i idoli sztucznie kreowanych przy pomocy lobbingu i marketingu. Socjolog bardzo jednoznacznie wskazuje, że z biegiem czasu te procesy muszą doprowadzić do upadku tej cywilizacji , którą znamy i która przyniosła nam rzeczywisty rozwój i dobrobyt. Degradacja mentalna konsumentów oraz rozwój internetowych technik kontroli i manipulowania ludźmi już dziś prowadzą do wyraźnego wzrostu wskaźników patologii społecznych, statystyk przestępczości, uzależnień, liczby samobójstw, rozwodów, przemocy w szkołach i na ulicach etc. To wszystko musi prowadzić do zaniku naturalnych wspólnot i więzi społecznych. A co z tym idzie do stanu społecznej anarchii, którą socjologowie określają jako stan anomii, w której ludzie nie są już zdolni do współpracy i życia w pokoju. Dzisiaj często określa się to zjawisko jako zanik kapitału społecznego.
Jak zatem do tego doszło? Kto jest za to odpowiedzialny i dlaczego „ludzie ludziom zgotowali ten los„?
Druga fundamentalna teza prof. Zybertowicza wskazuje odpowiedzialnych za tworzenie toksycznego środowiska internetowego uniwersum oraz wyjaśnia ich cel i motywacje.
Czytaj także:
Nazywa ich cyberpanami, którzy kryjąc się za weneckimi cyfrowymi lustrami zarządzają swoimi uzależnionymi mentalnie niewolnikami na skalę globalną. Zybertowicz przypomina nam, że cyfrowe korporacje BIG Tech to są konkretni ludzie i konkretne interesy. Podstawowy mechanizm napędzający rozwój mediów społecznościowych i serwisów komercyjnych to jest żądza zysku.
Niestety jest to żądza zysku za wszelką cenę. Bez względu na ofiary, koszty społeczne.
Jakaż to ciemna i złowroga siła napędza tych cynicznych cyberpanów? To tylko nasza stara znajoma. Jej imię to Chciwość. Więcej konsumentów to więcej pieniędzy. Więcej pieniędzy to większy sukces. Większy sukces to większa satysfakcja liderów i właścicieli korporacji, którzy ścigają się z konkurencją z pasją typową dla hazardzistów. Upojeni sukcesem komercyjnym szukają dodatkowych podniet i motywacji. I często niestety znajdują je w świecie utopii i postępowych ideologii. Mają poczucie mocy, którą dają niewyobrażalne pieniądze, która skłania ich do wiary w to że mogą zmieniać świat. Mogą go ulepszać według swojej wizji nowego porządku. Cyfrowe technologie stają się w ich rękach narzędziem odgórnej rewolucji , której ofiarami stajemy się my i nasze dzieci. Dziś starzejące się już pokolenie dzieci hippisów z Doliny Krzemowej wraca do klimatów dzieciństwa gdzie narkotyczne wizje ich rodziców zastępują cyfrowe fatamorgany w których pogrążają się kolejne generacje młodych niewolników „cyber-meta-universum„.
Zybertowicz nie poddaje się determinizmowi „postępu„ technologii cyfrowych. Przekonuje nas, że trzeba te zjawiska oswoić czyli poznać, zrozumieć i poddać kontroli zdrowego rozsądku i woli. Nie kapitulować w obliczu medialnej i środowiskowej presji.
Obrona przed epidemią cyfrowej demencji
Wystarczy odrobina niezbędnej odwagi by obronić siebie i swoją rodzinę przed epidemią cyfrowej demencji i konsumenckiego niewolnictwa. Można i warto to robić nawet za cenę utraty prestiżu wśród niektórych znajomych.
Tę książkę może i powinien przeczytać każdy. Rodzice aby zrozumieć mechanizm destrukcji naszej psychiki i naszych relacji z ludźmi oraz poznać metody obrony naszych dzieci przed zniewoleniem i degradacją zdolności poznawczych. Nastolatki aby zrozumieć siebie, swoje problemy, internetowe uzależnienia i lęki i znaleźć dobrą drogę do osiągnięcia realnego celu swego życia .
I wreszcie także dziadkowie którzy intuicyjnie przestrzegają swoje dzieci i wnuki przed uzależnieniem od internetu. Ta książka da im argumenty do ręki i pozwoli im pozbyć się kompleksów w tej materii, bo znajdą w niej potwierdzenie swoich intuicji i zdrowego rozsądku .
Po rewelacyjnym filmie dokumentalnym „The Social Dilemma„ / 2020 r. /, gdzie twórcy i byli pracownicy mediów społecznościowych wyznają, że blokują i ograniczają dostęp do internetu swoim dzieciom, książka Zybertowicza i Jaremy Piekutowskiego jest najlepszym przewodnikiem po ciemnej stronie internetowego mainstreamu oraz źródłem wiedzy o tym, co się naprawdę dzieje za zasłoną weneckich luster globalnej sieci.
Warto czytać profesora Zybertowicza a potem dajcie tę książkę swoim dorastającym dzieciom albo nawet wnukom jeśli są już nastolatkami.
W czasach komuny w podziemnych wydawnictwach ukazujących się poza zasięgiem cenzury zakonspirowani wydawcy umieszczali inskrypcję :
„Przeczytaj. Podaj dalej”
Krzysztof Baranowski
