Jedno z najważniejszych pism poświęconych analizie spraw międzynarodowych “Foreign Affairs” pisze zbliżającym się progu depopulacji. W najbliższych latach w perspektywie globalnej zakończy się epok wzrostu ludności, a nawet zastępowalności pokoleń.
Świat stoi u progu nowej ery – ery wyludnienia. Po raz pierwszy od XIV wieku populacja Ziemi zacznie się kurczyć, nie z powodu pandemii, ale w wyniku świadomych wyborów ludzi. Profesor Nicholas Eberstadt z American Enterprise Institute, autor artykułu “The Age of Depopulation” w magazynie “Foreign Affairs”, analizuje globalne trendy demograficzne i wskazuje na spadek dzietności jako główny czynnik wyludnienia. Zjawisko to dotyka niemal wszystkich krajów, a śmiertelność netto – więcej zgonów niż urodzeń – staje się nową normą.
Przyczyny wyludnienia
Choć trudno jednoznacznie wskazać wszystkie przyczyny, profesor Eberstadt uważa, że “rewolucja w rodzinie” odgrywa kluczową rolę. Obserwujemy ucieczkę od małżeństwa: małżeństwa zawierane są późno lub w ogóle, dominują pozamałżeńskie związki, samotne gospodarstwa domowe i negatywny stosunek do dzieci. Wzrost gospodarczy i postęp materialny, a także większy dostęp do edukacji i antykoncepcji również wpływają na decyzje o nie posiadaniu potomstwa. Eberstadt podkreśla rolę świadomych wyborów kobiet, które coraz częściej decydują o mniejszej liczbie dzieci.
Skutki wyludnienia
Wyludnienie niesie poważne konsekwencje dla społeczeństw i gospodarek. Będzie mniej pracowników, konsumentów i podatników, co ograniczy potencjał ekonomiczny państw. Systemy opieki społecznej staną przed nowymi wyzwaniami, zwłaszcza w obliczu starzenia się społeczeństwa. Rosnąca liczba osób starszych, wymagających opieki, będzie stanowić obciążenie dla kurczących się rodzin.
Dostosowanie do nowej rzeczywistości
Profesor Eberstadt podkreśla potrzebę zmian w polityce, aby złagodzić skutki wyludnienia. Państwa muszą dostosować systemy podatkowe i emerytalne, inwestować w edukację przez całe życie i stworzyć elastyczny rynek pracy. Otwarte gospodarki i elastyczna polityka migracyjna będą kluczowe dla rozwoju w erze wyludnienia.
Przyszłość w erze wyludnienia
Wyludnienie to historyczne przejście, które przyniesie głębokie zmiany w społeczeństwach i gospodarce. Wymaga to nowego podejścia do polityki i odpowiedzialności ze strony rządów, przedsiębiorstw i jednostek. Choć przyszłość w erze wyludnienia rysuje się w niepewnych barwach, profesor Eberstadt wyraża nadzieję, że dzięki adaptacji i innowacjom uda się złagodzić negatywne skutki tego zjawiska.
Kluczowe dane liczbowe dotyczące wyludnienia
Spadek dzietności:
W 2019 roku 2/3 światowej populacji żyło w krajach ze współczynnikiem dzietności poniżej poziomu zastępowalności pokoleń.
Globalny współczynnik dzietności mógł spaść poniżej poziomu zastępowalności już w 2019 roku.
Współczynnik dzietności w regionie Azji Wschodniej w 2023 roku:
Japonia: o 40% niższy od poziomu zastępowalności.
Chiny: o ponad 50% niższy od poziomu zastępowalności.
Tajwan: o prawie 60% niższy od poziomu zastępowalności.
Korea Południowa: aż o 65% niższy od poziomu zastępowalności.
○
Współczynnik dzietności w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach w 2024 roku: 1,8 urodzeń na kobietę.
Przykłady niskich współczynników dzietności w Ameryce Łacińskiej:
Kostaryka: 1,2 urodzeń na kobietę.
Kuba: ok. 1,1 urodzeń na kobietę (więcej zgonów niż urodzeń od 2019).
Urugwaj: 1,3 urodzeń na kobietę (więcej zgonów niż urodzeń).
Chile: ok. 1,1 urodzeń na kobietę.
Współczynnik dzietności w Unii Europejskiej: o około 30% poniżej poziomu zastępowalności.
Liczba urodzeń w UE:
3,7 miliona w 2023 roku.
6,8 miliona w 1964 roku.
Od 2012 roku UE jest strefą śmiertelności netto, w 2022 roku odnotowano 4 zgony na 3 urodzenia.
Współczynnik dzietności w Stanach Zjednoczonych w 2023 roku: nieco ponad 1,6 urodzeń na kobietę (znacznie poniżej zastępowalności).
Współczynnik dzietności w Afryce Subsaharyjskiej: 4,3 urodzeń na kobietę (spadek z 7 dzieci na kobietę w latach 70.).
Próg zastępowalności dla całego świata: ok. 2,18 urodzeń na kobietę.
Trendy demograficzne:
Spadek liczby ludności w regionie Azji Wschodniej od 2021 roku.
Wyludnianie się głównych miast Ameryki Łacińskiej, np. Bogoty i Meksyku.
Spadek liczby urodzeń w Europie:
Francja w 2022: mniej urodzeń niż w 1806 roku.
Włochy w 2022: najmniej urodzeń od zjednoczenia w 1861 roku.
Hiszpania w 2022: najmniej urodzeń od 1859 roku.
Polska w 2022: najmniej urodzeń od II wojny światowej.
Niemcy w 2022: najmniej urodzeń od II wojny światowej.
Prognoza dla Korei Południowej: 3 zgony na każde urodzenie do 2050 roku.
Prognoza dla Stanów Zjednoczonych: szczyt populacji około 2080 roku, a następnie stały spadek.
Dane te pokazują skalę i powagę problemu wyludnienia na świecie.
Źródło: foreignaffairs.com/pch24.pl