Chcesz wychowywać „na ludzi” w „czasach sporów kulturowych”? Sięgnij po nowy, praktyczny portal. Nosi charakterystyczną nazwę: „KONTRARGUMENT.pl”. Jak jednak zdefiniowano tu owe spory kulturowe? Skonkretyzowano je w postaci czterech filarów: małżeństwa, rodziny, płci i tolerancji. Jak czytamy w opisie projektu, celem portalu jest zapobieganie sytuacjom, gdy dzieci i młodzież są edukowane czy wychowywane przez media czy grupę rówieśniczą (w domyśle niedoinformowane czy jednostronne). Portal powstał w ramach Centrum Doskonalenia Nauczycieli NATAN i otrzymał akredytację Lubelskiego Kuratora Oświaty. Został także dofinansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki. Jego walorem jest duża uniwersalność.
Dla kogo ta pomoc?
Portal skierowany jest dla różnych grup odbiorców: rodziców, nauczycieli, czy wychowawców. Może być to także nieoceniona pomoc dla nauczycieli przedmiotu „Wychowanie do życia w rodzinie”, czy dla nauczycieli różnych przedmiotów szczegółowych – w tym zwłaszcza humanistycznych, ale także dla samych uczniów.
„Przed kilku laty zaczęliśmy się spotykać w gronie nauczycieli i wychowawców, aby rozmawiać o wyzwaniu, jakim są dla wychowania spory kulturowe. Stawiliśmy sobie pytania: Jak o tym wszystkim rozmawiać z uczniami? Jak pomóc im odnaleźć prawdę w gąszczu sprzecznych poglądów, argumentów i kontrargumentów? Z tych rozmów i poszukiwań zrodził się pomysł przygotowania portalu KONTRARGUMENT.pl” – mówi nam jeden z twórców dr Zbigniew Barciński.
Co zawiera portal? Moduły projektu
Portal kontrargument.pl jest zbudowany z trzech modułów, poświęconych:
A. mapie sporów kulturowych,
B. sokratejskiemu modelowi metodycznemu,
C. scenariuszom zajęć.
Część ostatnia jest dość oczywista i zawiera scenariusze zajęć, które wcielają w życie i metodę sokratejską i wiedzę z zakresu zdefiniowanych w projekcie sporów kulturowych. Są one dostępne w postaci plików Word czy PDF. Są praktyczną pomocą, gdy inicjatywa zajęcia się danym tematem pochodzi zarówno od nauczycieli czy samych uczniów. W osobnej części projektu został przedstawiony bliżej „Sokratejski model metodyczny”. Metoda, podobnie jak jej patron – antyczny filozof – sięga po pobudzanie uczniów do samodzielnych poszukiwań i pomaga stawiać istotne i kluczowe pytania. Pytania wręcz naiwnie proste i wynikające z pokory, która chce się uczyć, pytania stawiane bez emocji, uczące logiki i uporządkowanego stylu myślenia. W modelu tym pracuje się bowiem na wypowiedziach samych uczniów. Tak przyswajana wiedza ma szansę się utrwalić. Przede wszystkim podlega zaś procesowi utożsamiania się, co jest szczególnie wartościowe w procesie intensywnych kontrowersji i sporów kulturowych.
Na czym polega to w praktyce?
Metoda bardzo różni się do modelu „wykładowego”. Jej znaczenie jest bardzo uniwersalne. Może być nieodzowna w bardzo rozmaitych sytuacjach wychowawczych, także praktycznych i codziennych. Streszczono ją w następujący sposób:
- Ucz samodzielnego myślenia, a nie przekonuj do swoich poglądów.
- Konfrontuj poglądy uczniów z rzeczywistością, a nie ze swoimi poglądami.
- Pokaż obydwa sporne stanowiska, a nie tylko jedno z nich.
- Oprzyj obraz stanowisk na źródłach, a nie na omówieniach.
- Stawiaj uczniów przed wyborem, a nie tylko przed merytoryczną wiedzą.
- Stawiaj uczniom pytania, a nie przedstawiaj im gotowych tez.
- Wykorzystuj metody aktywizujące, a nie wykład.
- Przedstaw swoje stanowisko na koniec zajęć, a nie na ich początek.
Merytoryczna część projektu została zatytułowana: „Mapa sporów kulturowych”. Obejmuje cztery obszary małżeństwo, rodzina, płeć i tolerancja. W każdym z nich omówiono poszczególne kwestie sporne. Przy każdej z tych kwestii są z kolei przedstawione sporne stanowiska, argumenty wskazywane w obronie tych stanowisk oraz wysuwane przeciw nim kontrargumenty. Mapa daje więc uporządkowaną wiedzę na temat sporów kulturowych. Ma charakter interaktywny – użytkownicy portalu mogą się do tego aktywnie odnosić się i włączać w dyskusje – czytamy na stronie KONTRARGUMENT.pl.
Jak korzystać z portalu?
Przykładowo w ramach mapy sporów kulturowych, w obszarze małżeństwa, zidentyfikowano trzy spory:
- czy małżeństwo jest w ogóle wartością?,
- „czy jest najlepszym kontekstem aktywności seksualnej”,
- „czy małżeństwo to związek kobiety i mężczyzny?”.
Przyglądając się pierwszemu zagadnieniu wymienia się 12 argumentów „za” i 13 „przeciw”. Na przykład wśród argumentów „za” znajdziemy lepsze i zdrowsze życie, dobo dzieci, państwa, cywilizacji, profilaktyki przestępstw czy argument podniesienia godności kobiety. Z przeciwnej strony podnoszone są argumenty osobistego szczęścia, ograniczeń, patriarchatu jako źródła opresji kobiet itp. Oprócz opisu stanowiska, znajdziemy także przykład w dziedzinie prawa, edukacji oraz przykład akcji społecznej. Rolą ucznia jest więc wyważenie obu stanowisk i znalezienie własnej drogi.
Co dalej? Zaproszenie do współpracy
Pewnym mankamentem projektu, który, jak wynika z adnotacji na portalu, będzie uzupełniany, jest liczba źródeł (danych statystycznych, faktów, badań), które są przytaczane na poparcie każdego z argumentów. Chodzi bowiem w ogóle o zmianę i przełom w narracji, z czym mamy chyba największy problem. Pod tym względem portal KONTRARGUMENT.pl jest nieoceniony. Dobrze rozrysowana mapa mentalna – to bowiem niezbędny punkt wyjścia. Na stronie projektu znajduje się zaproszenie do komentowania i ulepszania projektu – poszerzania listy argumentów, ich przeformułowywania i podłączania źródeł. Pod każdą z kwestii jest podłączony moduł „Disqus” pozwalający na włączenie się w dyskusję (z zachowaniem Regulaminu). Uwagi można także kierować bezpośrednio do organizatora. W zamiarze portal kontrargument.pl ma bowiem żyć i rozwijać się.
„To jest na razie początek portalu. Chcemy, aby się rozwijał, aby zawierał coraz więcej treści, coraz więcej materiałów. Zapraszamy!” – mówili nam twórcy portalu.