Kontynuujemy nasz cykl wyborczy „RODZINA GŁOSUJE” i podsumowujemy politykę prorodzinną. Zajęliśmy się już sprawą #1 demografii i #2 wsparcia materialnego, #3 integralności i dobrostanu rodziny, a dziś poświęcamy nasze łamy na kwestie ochrony życia (to nasz odcinek #4). Każde życie jest cenne i należy je chronić od poczęcia do naturalnej śmierci. Chronić, skoro istnieje, zwłaszcza gdy demografia szwankuje. W serii „RODZINA GŁOSUJE” przedstawiamy dla Państwa nasze wyborcze rekomendacje. Przez podsumowanie dotychczasowej polityki prorodzinnej oraz porównanie programów kandydujących partii politycznych rysujemy wyborczy krajobraz. Analizujemy kolejno to, co już się wydarzyło oraz to, co wydarzyć się jeszcze może.
Ochrona życia znajduje się na samym froncie wojny kulturowej. O kwestie ochrony życia dzieci nienarodzonych, aborcję, eutanazję, in vitro (versus naprotechnologię), czy opiekę nad osobami niepełnosprawnymi toczą się obecnie zajadłe spory. Można by, w szerszej perspektywie, dołączyć do tej listy profilaktykę samobójstw, którą zajmowaliśmy się także na naszym portalu.
To wąska, ale niezmiernie znacząca dziedzina o dalekosiężnych społecznie skutkach. Afirmacja życia to fundament godności każdego człowieka i życia społecznego, który decyduje, czy posuniemy się dalej także w innych dziedzinach, czy też zatrzymamy się na tych niezbędnych pryncypiach. Poniższy opis wskazuje, jak wiele spraw udało się załatwić, zwłaszcza w ramach opieki nad osobami niepełnosprawnymi (chyba wszyscy pamiętamy rozpaczliwe protesty w Sejmie rodziców osób niepełnosprawnych w 2018 roku, czasem wykorzystywane politycznie, które okazały się jednak skuteczne). Przełomem, ale tylko prawnym, był także wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2020 roku, ws. potwierdzenia prawa do życia dzieci nienarodzonych podejrzewanych o niepełnosprawność. Wiele wyzwań w tym obszarze pozostaje jednak przed nami.
WYZWANIE:
Zapewnić w praktyce, nie tylko na poziomie prawnym, prawo do życia dla każdego Polaka i Polki od naturalnego poczęcia do naturalnej śmierci. Zmieniać świadomość społeczną, aby nadążała tu za zmianami prawnymi. Chronić godność najsłabszych Polaków i Polek, którzy są zdani na pomoc innych.
OSIĄGNIĘCIA POLITYKI PRORODZINNEJ:
1. System hospicjów – to wspólny sukces społeczny.
Hospicja przeznaczone są dla osób, u których nie skutkuje już leczenie przyczynowe. Pomagają godnie żyć i bezboleśnie odchodzić z tego świata. Hospicja na dobre zagościły już w polskim krajobrazie. „Opieka paliatywna i opieka hospicyjna mają uśmierzać ból i dokuczliwe objawy choroby oraz podtrzymać jakość życia pacjenta na możliwie najwyższym poziomie” – czytamy na stronie pacjent.gov. I dalej: ”NFZ finansuje kilka rodzajów takiej opieki: ambulatoryjną – poradnia medycyny paliatywnej, stacjonarną – hospicjum lub oddział medycyny paliatywnej w szpitalu, domową – hospicjum domowe”. Wyszukiwarka hospicjów współpracujących z NFZ znajduje się TU.
2. Prawna ochrona prawa życia dla nienarodzonych dzieci niepełnosprawnych – czyli wyłączenie aborcji eugenicznej z przesłanek aborcji.
Słynny wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 r. w sprawie o sygn. akt K 1/20,potwierdził prawo do życia dla nienarodzonych Polaków podejrzewanych o niepełnosprawność i zagrożenie życia. „W przeszłości ponad 90% zabiegów legalnej aborcji było wykonywanych z powołaniem się właśnie na tę przesłankę” – diagnozuje Rzecznik Praw Obywatelskich w liście do marszałek Sejmu RP. Wyrok TK był przełomem prawnym, ale spowodował jednocześnie bunt społeczny u części społeczeństwa.
To oznaka niezrozumienia, że na płaszczyźnie czysto etycznej, chroniąc czyjeś życie chronię też swoje – by nikt nie orzekł odgórnie, że jesteś już bezużyteczny i należy cię, z jakiś względów zlikwidować. Czarne marsze były także festiwalem ignorancji medycznej. Postawa heroiczna kobiet – o której mówi np. Rzecznik Praw Dziecka sprowadza się bowiem do wyboru pomiędzy urodzeniem zabitego dziecka, a urodzeniem dziecka, które umarło śmiercią naturalną i zostało humanitarnie przyjęte i pożegnane, a tzw. letalne wady płodu często jest bardzo trudno jednoznacznie wykryć i dochodziło tu w przeszłości do wielu pomyłek.
Warto zapoznać się z urywkami wyroku TK, a zwłaszcza językiem wniosku grupy posłów, którzy wnosili o to rozstrzygnięcie:
Aborcja ”legalizuje praktyki eugeniczne w stosunku do dziecka jeszcze nieurodzonego, odmawiając mu tym samym poszanowania i ochrony godności człowieka”,
„legalizują praktyki eugeniczne w zakresie prawa do życia dziecka jeszcze nieurodzonego oraz uzależniają ochronę prawa do życia dziecka jeszcze nieurodzonego od jego stanu zdrowia, co stanowi zakazaną bezpośrednią dyskryminację”
„legalizują przerywanie ciąży bez dostatecznego usprawiedliwienia koniecznością ochrony innej wartości, prawa lub wolności konstytucyjnej oraz posługują się nieokreślonymi kryteriami tej legalizacji, naruszając w ten sposób gwarancje konstytucyjne dla życia ludzkiego” i to rozstrzygające zdanie:
„Art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (…) j e s t n i e z g o d n y z art. 38 w związku z art. 30 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Projekt zdrowia prokreacyjnego w Ministerstwa Zdrowia (Rządowy program kompleksowej ochrony zdrowia prokreacyjnego w Polsce w 2021-2023 r. – Ministerstwo Zdrowia – Portal Gov.pl (www.gov.pl), który może i powinien stanowić alternatywę dla in-vitro (kompleksowa diagnostyka niepłodności oraz dalszego leczenia u par; projekt obejmuje też utworzenie Centrów Zdrowia Prokreacyjnego, lista na s.19, na razie istniejących w liczbie 16).
4. „Dziecko utracone” zaistniało w świadomości społecznej.
Akt urodzenia, urlop macierzyński, zasiłek pogrzebowy w wysokości 4000 zł, prawo do pochówku dziecka – to prawa, które przysługują rodzicom po poronieniach. Warto także zrobić badania genetyczne (kompleksowe info). Najważniejszy jest jednak przełom mentalny – dziecko utracone i godność dzieci zmarłych w wyniku poronień (najczęściej wad genetycznych) zaistniała mocniej w przestrzeni publicznej. Cenne kompendium wiedzy stanowi strona poronilam.pl.
5. Fundusz Solidarnościowy.
Został utworzony 23-10-2018 roku. „Celem Funduszu jest udzielanie wsparcia społecznego, zawodowego, zdrowotnego oraz finansowego osobom niepełnosprawnym, a także udzielanie wsparcia finansowego emerytom i rencistom” – czytamy na stronie gov.pl.
6. Program kompleksowego wsparcia „Za życiem” (ust. z dn. 4-11-2016)
Nie sztuka afirmować życie w fazie prenatalnej, konsekwencją tego kroku powinna być systemowa pomoc, zwłaszcza dla kobiet. Takie cele realizuje kompleksowy program „Za życiem”. „Celem ustawy jest uregulowanie w sposób kompleksowy wsparcia dla kobiet w ciąży i rodzin, ze szczególnym uwzględnieniem kobiet w ciąży powikłanej oraz w sytuacji niepowodzeń położniczych, a także dzieci, u których zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą ich życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu” – czytamy w ogólnym opisie programu. Budżet programu na lata 2017-2021 to 3,1 mld złotych. Program realizował bardzo wszechstronne cele (szczegółowo, wraz ze statystykami opisane TUTAJ), od diagnostyki i terapii prenatalnej, opieki paliatywnej i hospicyjnej, wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny, w tym: odżywianie mlekiem kobiecym noworodków i niemowląt, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci, u których zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu. Dalej opis wylicza: wczesna rehabilitacja dzieci, utworzenie ośrodków koordynacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczych, przyznanie jednorazowego świadczenia w wysokości 4 000 zł, usługi wspierające i rehabilitacyjne (warsztat terapii zajęciowej i aktywizacja zawodowa), wsparcie mieszkaniowe (w tym np. mieszkania chronione), koordynacja, poradnictwo i informacja. Także program prorodzinny i zdrowia prokreacyjnego „Wektory życia” dla szkół (Wektory Życia (ore.edu.pl)) – powstaje w ramach tego właśnie programu.
7. Program „Opieka wytchnieniowa”.
…czyli program, który ułatwia osobom, często umęczonym na co dzień nieustającą opieką nad niepełnosprawnymi krewnymi, choć mały „urlop” i podmianę na swojej warcie.
Do udziału w programie w 2022 roku zgłosiło się 958 gmin/powiatów z 16 województw, łączna kwota dofinansowania wynosi 150 445 228,41 zł – czytamy na stronie gov.pl
8. Kontynuowane są inne, starsze programy wsparcia osób niepełnosprawnych (Osoby z niepełnosprawnościami – Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej – Portal Gov.pl (www.gov.pl), od 1991 roku funkcjonuje stanowisko Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.
9. Inne nowe, w tym dopiero zapowiedziane inicjatywy dotyczące osób niepełnosprawnych zostały zebrane TUTAJ.
10. Postępująca likwidacja barier architektonicznych (m.in. program „Dostępna przestrzeń publiczna”).
11. Akcja „Stop zakazowi pracy” dla opiekunów dzieci z niepełnosprawnościami zakończona sukcesem.
„Po podpisie Ustawy o świadczeniu wspierającym przez Prezydenta RP możemy z radością powiedzieć, że główny postulat Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej „STOP zakazowi pracy” został spełniony: rodzice chorych dzieci – jeśli będą chcieli, to będą mogli i pobierać świadczenie pielęgnacyjne, i podjąć pracę” – czytamy na stronie inicjatorów. Jednocześnie, na tej samej stronie znajduje się opis postulatów nie do końca spełnionych.
12. Zespół roboczy do spraw prewencji samobójstw i depresji przy Radzie ds. Zdrowia Publicznego przy Ministerstwie Zdrowia.
Został powołany do życia Uchwałą nr 3/2016 Rady do spraw Zdrowia Publicznego. Efektem jego działania już stało się choćby zmiana formularzy policyjnych rejestrujących tego typu zgony (link) także w celu usprawnienia (i lepszego uwiarygodnienia statystyk). Na tej bazie jest tworzony program profilaktyczny i ochrony zdrowia.
POTRZEBY I ZANIEDBANIA:
1. Wciąż wysoka świadomość eugeniczna w społeczeństwie. Konieczne jest inwestowanie w kulturę, która dopiero wchodzi nieśmiało w dostrzeganie dziecka nienarodzonego jako tematu sztuki, nie mówiąc o innych aspektach ochrony życia (por. nasz artykuł: ”Artyści do przedszkoli. Dwie wystawy o dzieciństwie”). Szkodliwość aborcji dla kobiet, drastyczność przebiegu aborcji i kształtowanie postaw pronatalistycznych, czy w ogóle radość z posiadania dzieci – to możliwe kierunki kulturowych oddziaływań, w obrębie których mamy wiele zaległości do nadrobienia.
2. Brak explicite prawnego zakazu eutanazji (co może się zemścić w miarę narastania presji społecznej, bo Polska coraz bardziej pozostaje pod wpływem wokeizmu i kultury arbitralnego „współczucia”).
3. Brak spopularyzowania naprotechnologii, jako tańszej, bardziej skutecznej i pozbawionej skutków ubocznych metody leczenia niepłodności.
4. Programy in vitro finansowane przez samorządy – które wypełniają lukę w braku nagłośnienia naprotechnologii i braku świadomości nt skutków ubocznych in vitro, metody, która co najmniej doprowadza do zamrożenia zarodków – małych dzieci, gdzieś między życiem, a śmiercią. W najgorszym razie skutkuje ich uśmierceniem. Metoda in-vitro mylnie nazywana jest metodą leczenia niepłodności, gdyby tak było – umożliwiałaby parom potem wielokrotne samodzielne zachodzenie w ciążę. To nic innego, jak metoda sztucznego zapłodnienia. W Warszawie – program in-vitro realizuje np. 8 klinik.
5. Brak jednolitego systemu komunikacji i pomocy w przypadku tzw. trudnych ciąż. Potrzeba spopularyzowania hospicjów prenatalnych.
Być może pary chętniej i spokojniej przyjmowałyby wiadomość o nieuleczalnej chorobie lub ewentualnej śmierci dziecka nienarodzonego lub niedawno narodzonego, gdyby miały wiedzę i świadomość o istnieniu skutecznego i humanitarnego systemu opieki.
6. Brak skutecznych programów profilaktyki wobec lęku u młodych kobiet przed narodzinami dziecka (zwłaszcza obawa przed narodzinami dziecka niepełnosprawnego, choć 97% dzieci rodzi się zdrowych, a większość ciąż zagrożonych ulega poronieniu. Każda kobieta na 20 sposobów może zapobiec komplikacjom w czasie ciąży – por. infografiki Instytutu „Ona i On”.)
7. Komunikacja rodzicom dziecka nienarodzonego, że ma ono kłopoty ze zdrowiem – nadal jest relacjonowana jako najbardziej traumatyczny monent. Wiemy, to m.in. z filmu dokumentalnego „Tętno”czy „Miłość większa niż strach”– w ramach cyklu Kino NIE-letnie. Aż prosi się o dywanowe szkolenia personelu medycznego, które nie naruszałby w takich momentach godności dziecka i rodziców i był dla nich wsparciem, a nie zawalidrogą.
8. Skuteczna profilaktyka w ramach zdrowia psychicznego jako warunek zapobiegania samobójstwom, zwłaszcza u dzieci i młodzieży – to nadal potrzeba chwili.
PS.
9. Pod pretekstem “ochrony zdrowia psychicznego kobiety” obchodzi się obecnie w Polsce
coraz częściej prawo antyaborcyjne.
Przeciwko takiej swobodnej interpretacji prawa chroniącego życie nienarodzone
występowała i Komisja Episkopatu Polski i Katolickie Stowarzyszenie Lekarzy Polskich. “Zespół
Ekspertów KEP ds. Bioetycznych: Aborcja nie może być prawnie dopuszczona z powodu
występowania u matki zaburzeń psychicznych”.
Katolickie Stowarzyszenie Lekarzy Polskich wydało także swoje, negatywne stanowisko w tej
sprawie. Rzecznik Praw Obywatelskich zajmuje tu jednak przeciwstawne stanowisko.
10. Krytykowany przez środowiska prolife “Zespół ds opracowania wytycznych dla podmiotów
leczniczych w zakresie procedur związanych z zakończeniem ciąży” powołany został przy
Ministerstwie Zdrowia 12 czerwca 2023, a w jego składzie o dziwo, wykluczono specjalistów
o nastawieniu prolife. Wiemy też, że nie są planowane zmiany personalne – co ustaliła
redakcja Afirmacji. To niedopuszczalne. Zespół ma zaprezentować swoje, szczegółowe
wytyczne do 12 listopada 2023. Być może te próby obejścia prawa jeszcze skodyfikuje,
zwłaszcza że decyzje zapadają zwykłą większością głosów.
O tym, że Minister Zdrowia 12 czerwca 2023 roku próbę reinterpretacji prawa złożył na barki tego właśnie Zespołu świadczy jego korespondencja do Rzecznika Praw Obywatelskich (dostępna tu). O charakterze tego Zespołu świadczy też reszta korespondencji (tu).
Agnieszka Marianowicz-Szczygieł
