Pedofile lgną do dzieci. Wszelkie instytucje edukacyjne, czy opiekuńczo-wychowawcze stanowią więc potencjalny obszar działania pedofilów. Zazwyczaj o tym nie myślimy. Z jednej strony to dobrze, że obdarzamy zaufaniem miejsca, gdzie powierzamy nasze pociechy. Z drugiej strony, być może jesteśmy nieświadomi potencjalnych zagrożeń, do których można i trzeba się przygotować. Na tzw wszelki wypadek. Przedstawiamy więc praktyczną pomoc dla kierownictwa tego typu placówek. Publikacja Centrum Ochrony Dziecka powstała przy współpracy z Radą Szkół Katolickich.
Placówki takie jak przedszkola, szkoły, szkoły językowe, placówki prowadzące zajęcia artystyczne, kluby sportowe, czy chóry, domy kultury, kółka zainteresowań czy szkółki niedzielne, a także obozy dla dzieci powinny przejrzeć istniejące procedury lub przygotować nowe pod kątem zapobiegania przestępstwom seksualnym. Odpowiednie, restrykcyjne zasady opieki nad dzieckiem, które powinno być przez cały czas poza domem objęte nadzorem i uważną troską są bowiem w stanie zapobiec tu niepotrzebnym tragediom. Dziecko nie powinno mieć w takich miejscach styczności z obcymi ludźmi, spoza personelu. Powinno być przekazywane bezpośrednio w ręce rodziców lub opiekunów. Wszelkie miejsca bez nadzoru są więc potencjalnie niebezpieczne. Praktycznych zasad jest jednak więcej.
Prewencja dot. pedofilii
Centrum Ochrony Dziecka wydało w 2022 roku ogólnodostępną broszurę, która może stanowić cenną pomoc dla kierownictwa placówek edukacyjnych i opiekuńczo- wychowawczych wszelkiego typu. Ponieważ Centrum jest placówką prewencyjną powołaną w ramach Kościoła katolickiego broszura odwołuje się w podtytule do szkolnictwa katolickiego. Zawiera jednak opracowane przez specjalistów, uniwersalne treści, przydatne także w innych tego typu instytucjach. Powstała przy współpracy z Radą Szkół Katolickich.
- Czytaj także: Nie tylko rejestr pedofilów – rozmowa z prof. Błażejem Kmieciakiem z Państwowej Komisji ds. Pedofilii
Publikacja zawiera działy takie jak: weryfikacja przyjmowanych osób (podano tu kilka rejestrów, gdzie powinni być sprawdzani kandydaci do pracy), szkolenia dla pracowników szkoły obejmujące także profilaktykę przemocy seksualnej i inne przydatne treści z podziałem na działy, doradztwo i wsparcie dla nauczycieli, którzy stoją na pierwszej linii kontaktu z dzieckiem, wydelegowanie w placówce osoby zaufania ds. ochrony dzieci i młodzieży (zaznaczono tu współpracę z dyrektorem, pedagogiem, psychologiem i wychowawcami przy wdrażaniu programów profilaktyczno-wychowawczych i wewnątrzszkolnych procedur) oraz podejmowanie interwencji w konkretnych zgłoszeniach. Istotne jest także włączenie rodziców i uczniów w tworzenie bezpiecznej szkoły (tematyka lekcji wychowawczych, współtworzenie reguł). Istotne jest także zadbanie o bezpieczeństwo pomieszczeń (np. monitoring), zadbanie o bezpieczeństwo w sieci, na wyjazdach, stworzenie Kodeksu bezpiecznych zachowań w relacjach dorosły – dziecko (przy jednoczesnym nazwaniu zachowań ryzykownych i demoralizujących).
Co dalej?
Prawie połowa tekstu publikacji została poświęcona tematyce: „Co zrobić, gdy wydarzyła się krzywda?”. Zdefiniowano tu formy wykorzystania seksualnego (w tym wykorzystanie seksualne rówieśnicze), określono szczegółowo przepisy i ramy prawne, wymieniono symptomy sugerujące możliwość doznania przemocy seksualnej przez osobę małoletnią oraz podstawowe zasady interwencji w przypadku zgłoszenia wykorzystania seksualnego w danej placówce, a także formy wsparcia dla osoby pokrzywdzonej i jej rodziny. Trzeba mieć jednak świadomość, że w przypadku tragedii, większość symptomów u dziecka może mieć charakter pośredni, jak problemy szkolne, emocjonalne czy społeczne. Mogą pojawić się także objawy nerwicowe, psychosomatyczne, zachowania autodestrukcyjne. O wiele bardziej jednoznaczne są tu wszelkie objawy erotyzacji dziecka, na które powinni być wyczuleni zwłaszcza nauczyciele. Jednoznaczne dowody wykorzystania seksualnego mają charakter medyczny to choroba weneryczna, ciąża czy obecność plemników w pochwie bądź odbycie dziecka. Trzeba pamiętać, że współcześnie, wiele przestępstw seksualnych ma jednak charakter cyfrowy. Eksponowanie dziecku pornografii to także przestępstwo. Smartfon w ręku dziecka nie zawsze stanowi bezpieczne okno na świat.
– Ochrona dzieci przed wykorzystywaniem seksualnym jest odpowiedzialnością nas – dorosłych. W każdej instytucji oświatowej powinny obowiązywać zasady, które jasno określają, w jaki sposób sprawdzane są osoby pracujące z dziećmi, jakie zachowania wobec dzieci są akceptowane i co robić, gdy dziecku dzieje się krzywda – pisze na stronie Centrum Ochrony Dziecka dr Monika Sajkowska. I oby te zasady, choć skrupulatnie przygotowane, nie musiały się nigdy przydać.
Poniżej podajemy przydatne telefony zaufania oraz stronę, z której można pobrać omawianą publikację.
Telefony zaufania dla rodziców, dzieci i młodzieży, np.:
- 800-120-002 – Niebieska Linia;
- 800-100-100 – Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie
- bezpieczeństwa dzieci i młodzieży;
- 116-111 – Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, telefon zaufania dla dzieci i młodzieży;
- 800-12-12-12 – Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka;
Omawiana publikacja: Centrum Ochrony Dziecka (2022). PROFILAKTYKA PRZEMOCY SEKSUALNEJ wobec uczniów w szkole katolickiej. Kraków: https://cod.ignatianum.edu.pl/materialy-edukacyjne/prewencja-w-szkole.html
Agnieszka Marianowicz-Szczygieł
